Nieuws - Omgeving - Fietsroute

Als bezoeker van Zeeland, als gast van Crea-Trends, valt men met de neus in de boter voor wat betreft de natuur. Naast de dieren op- en rond de boerderij, zijn de soortrijke vogelgebieden én is het Boomkikkerleefgebied in Retranchement nagenoeg om de hoek. De mogelijkheid tot jaarlijkse excursie met een gids of wellicht een lezing over de Hyla arborea is voorhanden. Of daadwerkelijk Boomkikkers gezien gaan worden is echter niet te voorspellen, maar horen gaat zeker lukken: in de paartijd transporteren vele decibellen het bijzondere geluid door de omgeving, is er ‘s avonds een heus Boomkikkerkoor!

Hyla arborea, een prachtige naam voor een bijzonder kikkertje (1758 Linnaeus, 1605 Rana arborea): Hyla staat voor ‘kwaken’ en arborea voor ‘leven in bomen’. 

Op de IUCN Rode lijst van Bedreigde Diersoorten staat de Europese Boomkikker in ons land als bedreigd te boek. De Conventie van Bern en de Europese Habitatrichtlijn vermelden een hoge beschermingsstatus. 

De mens, ruilverkaveling, milieuvervuiling, verstoring, vernietiging van het leefgebied, deden de soort bijna uitsterven. Tegenwoordig kan daar het vangen (handel), dodelijke ziektes en schimmels aan worden toegevoegd. Als natuurlijke vijanden zijn er de vogels, waterinsecten, vissen, andere kikkersoorten, niet-menselijke zoogdieren als wilde zwijnen en vossen.

Gelukkig zijn er in ons land een aantal provincies waar de Boomkikker, al dan niet geherintroduceerd, dankzij de inzet van organisaties, vrijwilligers, faunabeheer een betere toekomst tegemoet gaat.

In Zeeland, West- Zeeuws Vlaanderen is een zichtbaar stijgende lijn in de grafiek van het aantal Boomkikkers! Behoud van leefgebied en soort staat er hoog in het vaandel van het SLZ en Stichting het

Zeeuwse landschap!.

Amfibieën spelen een belangrijke rol in het ecosysteem. Ze hebben een water- en zuurstofdoorlatende huid en zijn daarmee een zeer belangrijke graadmeter voor milieu.

De Boomkikker, de naam zegt het al, woont niet in het water. Komt voor op het land, in struwelen, bossages. Hoewel klein van stuk, afhankelijk van geslacht en leeftijd variërend van vingerkootje tot

duimgrootte, zijn Boomkikkers waargenomen op een hoogte van 4 meter of meer. Knappe klimmers die zich dankzij speciale hechtschijven aan de tenen goed kunnen vasthouden. Bij weer en wind. Als koudbloedige amfibieën zijn het zonaanbidders. Als glimmende knoopjes op de vegetatie. Warmte is zeer nuttig en wordt als prettig ervaren maar niet té. Dan zoekt ook de Boomkikker de schaduw op. 

Insecten die op bramen en andere bloeiende planten afkomen betekenen voedsel. Regenbuien dragen bij aan voldoende vochthuishouding van het kikkerlichaam. In de winter zijn het onder andere holle boomstammen, ruimtes tussen plantenwortels, met blad bedekte dieptes die een kikvorstelijke winterslaap in een zo goed als vorstvrij onderkomen verschaffen.

Water is alleen tijdens de paartijd nodig. Een waterplek van enkele centimeters diep kan al voldoende zijn. Mannetjes roepen de vrouwtjes en zijn wel meer dan een kilometer ver te horen. Ze spelen hun

troef met een prachtige kwaakblaas onder hun kin, uniek qua geluid, grootte, geur. Doen dit aan de oever van een overdag zonnige poel, zonder vis en een paar maanden niet uitdrogend. Er zijn ook

mannetjes die zich in stilte hullen en op het moment dat een vrouwtje verschijnt, zich als de ideale ‘date’ voordoen. Nadat er een setje is gevormd, volgt de paring waarbij heel kleine eiklompjes worden bevestigd aan een (riet-, gras-)stengel in het water. Gebeurt dat eenmaal per jaar, gezien de huidige klimaatverandering zou het in de toekomst wel eens voor een tweede keer kunnen gaan voorkomen. 

Tekst: ©Ingrid den Boer - Foto’s: ©Ingrid en Martin den Boer

Met dank aan Lijsbert en Bram de Koeijer

Nog een Paar leuke weetjes over de Boomkikker

Barometer:

Als barometer dienstdoende, woonden Boomkikkers heel vroeger bij mensen thuis in een glaasje. Daarin stond een laddertje: de kikker klom eruit als het mooi weer werd. Bij naderend slecht weer bleef de kikker op de bodem van het glas. Gelukkig is dit inmiddels niet meer aan de orde.

Het Geluid:

Buiten de paartijd wil een Boomkikker ook de stem verheffen bij het horen van bijvoorbeeld

overvliegende vliegtuigen, kinderstemmen maar dat geluid is veel minder luid, anders en zeldzaam te vernemen. Ook in interactie met andere Boomkikkers is er soms geluid, bijvoorbeeld als er een andere Boomkikker te dichtbij komt, aanraakt. Privacyzones zijn er dus ook bij Boomkikkers. Sociale roepen met name in het najaar luiden de tijd in om de winterverblijven op te zoeken.

Kleur:

De lichaamskleur van een Boomkikker varieert enorm. Van goudgeel tot groen tot donker olijf tot bruin. Het aanpassingsvermogen aan de kleur van de (achtergrond-) struik of blad is zeer groot.

Ook de gemoedstoestand van de kikker speelt een rol.